Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hiện nay, chuyển giao công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy năng suất, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng chuyển giao công nghệ đều phải đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Nắm rõ các trường hợp phải đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ, cùng hồ sơ và thủ tục thực hiện đúng quy định là yếu tố cần thiết để doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh đồng thời tránh rủi ro, tranh chấp trong quá trình thực hiện và khai thác công nghệ.

1. Chuyển giao công nghệ là gì? Phân loại chuyển giao công nghệ

Tại Khoản 7, Điều 2, Luật Chuyển giao công nghệ số 07/2017/QH14 quy định như sau:

Như vậy, chuyển giao công nghệ là việc chuyển quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ từ bên có công nghệ sang bên nhận công nghệ, thông qua hợp đồng, nhằm khai thác, ứng dụng hoặc thương mại hóa công nghệ đó.

Căn cứ theo địa điểm chuyển giao công nghệ có thể phân loại như sau:

• Chuyển giao công nghệ trong nước: là việc chuyển giao công nghệ được thực hiện trong lãnh thổ Việt Nam.
• Chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam: là việc chuyển giao công nghệ qua biên giới vào lãnh thổ Việt Nam.
• Chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài: là việc chuyển giao công nghệ từ lãnh thổ Việt Nam qua biên giới ra nước ngoài.

2. Trường hợp phải đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Theo quy định tại Điều 31, Luật Chuyển giao công nghệ 2017, việc đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ là bắt buộc trong các trường hợp sau:

• Chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam (nhập khẩu công nghệ).
• Chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài (xuất khẩu công nghệ).
• Chuyển giao công nghệ trong nước có sử dụng vốn ngân sách nhà nước hoặc vốn có nguồn gốc từ ngân sách.

Việc đăng ký nhằm đảm bảo hợp đồng có giá trị pháp lý đầy đủ, giúp Nhà nước quản lý hiệu quả các hoạt động chuyển giao công nghệ, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia.

Ngược lại, đối với các hợp đồng chuyển giao công nghệ trong nước sử dụng vốn tư nhân, việc đăng ký không bắt buộc, nhưng khuyến khích thực hiện để thuận tiện khi phát sinh tranh chấp hoặc yêu cầu xác nhận quyền sử dụng công nghệ.

3. Hồ sơ và thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Trong bối cảnh hoạt động chuyển giao công nghệ ngày càng phổ biến, việc đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi của các bên tham gia. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn còn lúng túng trong việc chuẩn bị hồ sơ và thực hiện thủ tục đăng ký đúng quy định.

3.1. Hồ sơ đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Theo Thông tư 02/2018/TT-BKHCN, hồ sơ đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ gồm:

• Đơn đề nghị đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ (theo mẫu quy định);
• Bản sao hợp đồng chuyển giao công nghệ có chữ ký của các bên (bằng tiếng Việt hoặc kèm bản dịch công chứng);
• Danh mục tài liệu, bản mô tả công nghệ được chuyển giao;
• Giấy tờ pháp lý của các bên tham gia hợp đồng (giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, CMND/CCCD, hộ chiếu...);
• Văn bản ủy quyền (nếu ủy quyền nộp hồ sơ).

Hồ sơ được lập thành 02 bộ, gửi tới Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc Sở Khoa học và Công nghệ tùy theo phạm vi chuyển giao (trong nước hay có yếu tố nước ngoài).

3.2. Trình tự, thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Cá nhân, tổ chức đăng ký hợp đồng chuyển giao  công nghệ theo các bước như sau:

• Bước 1: Nộp hồ sơ

Người đăng ký nộp hồ sơ trực tiếp hoặc qua đường bưu điện đến cơ quan có thẩm quyền. Có thể nộp trực tuyến qua Cổng dịch vụ công của Bộ Khoa học và Công nghệ.

• Bước 2: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ

Trong vòng 05 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.

Nếu hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan sẽ thông báo bằng văn bản để yêu cầu bổ sung, chỉnh sửa.

• Bước 3: Thẩm định nội dung hợp đồng

Trong thời hạn 15 ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét nội dung hợp đồng, đảm bảo không vi phạm quy định cấm chuyển giao công nghệ hoặc hạn chế chuyển giao.

• Bước 4: Cấp Giấy chứng nhận đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Sau khi hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ. Giấy chứng nhận này là căn cứ pháp lý khẳng định hiệu lực của hợp đồng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thanh toán, quyết toán, nhập khẩu thiết bị và bảo hộ quyền sở hữu công nghệ.

4. Một số lưu ý khi đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ

Trong quá trình đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ, chỉ một sai sót nhỏ về nội dung hoặc hồ sơ cũng có thể khiến hợp đồng bị từ chối hoặc chậm được xác nhận. 

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng sẽ giúp các bên thực hiện thủ tục thuận lợi, đúng quy định và bảo đảm quyền lợi pháp lý tối đa:

• Ngôn ngữ hợp đồng: Phải lập bằng tiếng Việt, nếu là hợp đồng có yếu tố nước ngoài cần kèm bản dịch công chứng.
• Nội dung bắt buộc của hợp đồng gồm: Tên, đặc điểm công nghệ; quyền và nghĩa vụ của các bên; giá chuyển giao; phương thức thanh toán; quyền sở hữu trí tuệ và điều khoản bảo mật.
• Loại trừ các trường hợp cấm: Không được đăng ký nếu công nghệ thuộc danh mục cấm chuyển giao (theo Điều 10, Luật Chuyển giao công nghệ 2017).
• Nên đăng ký sớm: Đăng ký trước khi triển khai thực tế, để đảm bảo hợp đồng được pháp luật bảo vệ toàn diện.

Việc đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ không chỉ là thủ tục hành chính đơn thuần mà còn là bước bảo đảm tính hợp pháp, an toàn và minh bạch cho hoạt động hợp tác công nghệ giữa các bên. Đặc biệt với các hợp đồng có yếu tố nước ngoài hoặc sử dụng vốn nhà nước, việc tuân thủ quy trình đăng ký là bắt buộc và có ý nghĩa quan trọng trong quản lý nhà nước cũng như bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp. Nắm rõ trường hợp cần đăng ký, hồ sơ và thủ tục thực hiện sẽ giúp doanh nghiệp chủ động, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu rủi ro pháp lý trong hoạt động chuyển giao công nghệ.

Thu Hương