Hợp đồng dân sự thường xuyên được sử dụng trong quá trình hợp tác kinh doanh, trao đổi mua bán hàng hóa dịch vụ. Vậy hợp đồng dân sự là gì, có các hình thức hợp đồng dân sự nào. Dưới đây là một vài thông tin hữu ích về hợp đồng dân sự giúp bạn hiểu rõ hơn.

Hợp đồng dân sự.

1. Hợp đồng dân sự là gì

Hợp đồng dân sự là gì và nguyên tắc giao kết hợp đồng dân sự mà các bên cần đảm bảo được đặc biệt quan tâm

1.1 Khái niệm về hợp đồng dân sự

Theo quy định tại Điều 385, Bộ luật Dân sự năm 2015 khái niệm về hợp đồng dân sự được định nghĩa như sau:

“Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”.

Hợp đồng dân sự được sử dụng trong nhiều trường hợp như:

• Khi mua bán tài sản, thuê tài sản, mượn tài sản
• Khi hợp tác kinh doanh, hợp tác làm việc
• Khi thuê vận chuyển
• Khi thuê gia công sản phẩm
• Khi chuyển giao công nghệ

Tùy từng trường hợp các cá nhân, đơn vị, chủ thể sẽ sử dụng các hợp đồng dân sự khác nhau để đạt được mục đích giao dịch. Hợp đồng dân sự đảm bảo lợi ích của các bên thông qua các chế tài.

1.2 Nguyên tắc giao kết hợp đồng dân sự

Hợp đồng dân sự có sự đảm bảo của Pháp luật, được giao kết dựa trên các nguyên tắc của pháp luật dân sự do đó hợp đồng dân sự sẽ được giao kết dựa trên các nguyên tắc sau:

• Tự do giao kết hợp đồng nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
• Các bên tự nguyện và bình đẳng trong giao kết hợp đồng

Sau khi hợp đồng có hiệu lực các cá nhân, pháp nhân phải tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự theo hợp đồng đã ký kết.

2. Hình thức của hợp đồng dân sự

Hình thức của hợp đồng dân sự đa dạng, tùy thuộc vào từng đối tượng của hợp đồng, từng hoàn cảnh mà người ta sử dụng hình thức giao kết hợp đồng phù hợp.

Người lao động ký kết hợp đồng dân sự với người sử dụng lao động trước khi làm việc.

2.1 Phân loại hình thức của hợp đồng dân sự

Hình thức của hợp đồng dân sự được hiểu là cách thức thể hiện ra bên ngoài để các bên có thể hiểu được nội dung, điều khoản trong hợp đồng. Hợp đồng dân sự được giao kết dưới nhiều hình thức. Dưới đây là các hình thức của hợp đồng dân sự thường gặp.

(1) Hình thức miệng (bằng lời nói)

Hợp đồng miệng (lời nói) là hình thức mà nội dung của hợp đồng được giao kết bằng miệng (lời nói). Hình thức này thường chỉ áp dụng khi các bên giao kết tin tưởng nhau cao.

VD: Các trường hợp sử dụng hình thức hợp đồng dân sự bằng miệng (lời nói) cho bạn bè, người thân vay tiền. Đi mua hàng ở quán quen nhưng không thanh toán tiền ngay.

(2) Hình thức viết (bằng văn bản)

Hợp đồng viết (hợp đồng văn bản) là loại hợp đồng có độ tin cậy cao. Nội dung của hợp đồng được ghi nhận thành văn bản và có chữ ký xác nhận của các bên tham gia hợp đồng. Hợp đồng văn bản được giao kết theo nguyên tắc chung mà Pháp luật quy định để đảm bảo tính pháp lý. Trong trường hợp có tranh chấp xảy ra, người ta sẽ sử dụng hợp đồng này để giải quyết tranh chấp trước pháp luật. Hợp đồng văn bản có thể được viết tay hoặc đánh máy.

VD: Các trường hợp sử dụng hợp đồng văn bản như thuê lao động, hợp tác kinh doanh hay cung cấp nguyên vật liệu sản xuất, cung cấp dịch vụ…

(3) Hình thức có chứng nhận, chứng thực

Hình thức hợp đồng có chứng nhận, chứng thực là loại hợp đồng mà nội dung được viết dưới dạng văn bản có chứng nhận, chứng thực bởi bên thứ 3 là các cơ quan có thẩm quyền hoặc đơn vị được ủy quyền.

Hợp đồng được giao kết theo hình thức này có thể là hợp đồng viết tay, đánh máy hoặc hợp đồng điện tử. Hợp đồng dân sự theo hình thức chứng nhận, chứng thực đảm bảo cho quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên tham gia được thực hiện là cao nhất.

VD: Các trường hợp sử dụng hợp đồng văn bản như: mua bán nhà, mua bán đất, mua bán tài sản hoặc hợp tác kinh doanh, cung cấp nguyên vật liệu hay thuê tài sản…

(4) Hình thức khác

Bên cạnh các hình thức hợp đồng dân sự nêu trên thì còn có hình thức khác như: bằng các hành vi (ra hiệu, ra giấu bằng cử chỉ cơ thể…). Hợp đồng được giao kết theo hình thức này thường ít gặp hơn và chỉ áp dụng trong trường hợp các bên có sự thân thiết, hiểu ngôn ngữ của nhau và tin tưởng nhau.

Lưu ý: 

Đối với một số loại hợp đồng nhất định pháp luật Việt Nam quy định bắt buộc phải giao kết bằng hình thức văn bản.

Ví dụ: hợp đồng lao động dài hạn tại các đơn vị, doanh nghiệp; hợp đồng đăng ký nhãn hiệu; hợp đồng chuyển giao công nghệ; hợp đồng nghiên cứu phát triển khoa học; hợp đồng đại lý; hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hoá; hợp đồng mua bán điện có thời hạn…

2.2 Các loại hợp đồng chủ yếu

Theo quy định tại Điều 402, Bộ luật dân sự 2015 thì hợp đồng dân sự gồm các 6 loại chủ yếu sau đây:

(1) Hợp đồng song vụ: là loại hợp đồng mà mỗi bên đều có nghĩa vụ đối với nhau.

(2) Hợp đồng đơn vụ: là loại hợp đồng mà chỉ một bên có nghĩa vụ. Hợp đồng đơn vụ thường là hợp đồng dịch vụ tư vấn, làm đẹp.

(3) Hợp đồng chính: là hợp đồng mà hiệu lực không phụ thuộc vào hợp đồng phụ.

(4) Hợp đồng phụ: là loại hợp đồng đi kèm theo hợp đồng chính mà hiệu lực phụ thuộc vào hợp đồng chính.

(5) Hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba: là loại hợp đồng mà các bên giao kết hợp đồng đều phải thực hiện nghĩa vụ và người thứ ba được hưởng lợi ích từ việc thực hiện nghĩa vụ đó.

(6) Hợp đồng có điều kiện: là loại hợp đồng mà việc thực hiện phụ thuộc vào việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt một sự kiện nhất định.

Trên đây là thông tin về hợp đồng dân sự và các hình thức của hợp đồng dân sự cần lưu ý. Trước khi thực hiện giao kết hợp đồng cần lưu ý tìm hiểu kỹ về quy định về hợp đồng dân sự, lựa chọn hình thức hợp đồng dân sự phù hợp đảm bảo đúng Pháp luật và hợp đồng có giá trị pháp lý.