Trong quá trình giao dịch hợp đồng dân sự, có nhiều trường hợp các bên không thực hiện đúng nghĩa vụ hoặc đảm bảo quyền lợi dẫn đến xảy ra tranh chấp. Trong trường hợp này cách giải quyết tranh chấp như thế nào sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất? Mời quý khách cùng iContract tìm hiểu các cách giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự tại bài viết này.

1. Tranh chấp hợp đồng dân sự là gì?

Tranh chấp hợp đồng dân sự được hiểu là những xung đột, bất đồng, mâu thuẫn giữa các bên về việc thực hiện hoặc không thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng.

Tìm hiểu về tranh chấp hợp đồng dân sự.

1.1 Các loại tranh chấp hợp đồng dân sự phổ biến

Dựa trên các điều khoản và nghĩa vụ trong hợp đồng, có nhiều dạng tranh chấp phát sinh do lợi ích của các bên bị ảnh hưởng, bao gồm:

(1) Tranh chấp về vi phạm hợp đồng: 

Xảy ra khi một bên không tuân thủ các điều khoản và điều kiện đã thỏa thuận, gây thiệt hại cho bên kia. Ví dụ, vi phạm về thời hạn thanh toán, hoặc không đảm bảo chất lượng sản phẩm hay dịch vụ như cam kết.

(2) Tranh chấp về việc hiểu nội dung hợp đồng: 

Khi các bên có cách hiểu khác nhau về một thuật ngữ hoặc điều khoản trong hợp đồng, gây ra tranh cãi về ý nghĩa và cách thực hiện.

(3) Tranh chấp về chấm dứt hợp đồng: 

Phát sinh khi hai bên không đồng thuận về việc chấm dứt hợp đồng, đặc biệt là trong trường hợp chấm dứt trước thời hạn hoặc khi có tranh cãi về điều khoản liên quan đến chấm dứt hợp đồng.

(4) Tranh chấp về bồi thường thiệt hại: 

Khi một bên gây thiệt hại cho bên kia trong quá trình thực hiện hợp đồng, tranh chấp có thể nảy sinh về mức độ thiệt hại và phương thức bồi thường. Ví dụ, mâu thuẫn về việc định lượng thiệt hại và các hình thức bồi thường phù hợp.

(5) Tranh chấp về việc thay đổi hợp đồng: 

Khi một trong các bên không đồng ý với những thay đổi trong hợp đồng, có thể dẫn đến tranh cãi. Ví dụ, thay đổi giá trị hợp đồng, điều chỉnh thời gian hoàn thành hoặc thay đổi phạm vi dịch vụ cũng là các nguyên nhân phổ biến gây tranh chấp.

1.2 Nguyên tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự

Việc giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại tuân theo các nguyên tắc khác nhau, phản ánh tính chất đặc thù của mỗi loại tranh chấp. Đối với tranh chấp hợp đồng dân sự, các nguyên tắc sau cần được tuân thủ:

(1) Nguyên tắc bình đẳng: 

Mọi cá nhân và pháp nhân đều bình đẳng trong việc tham gia giải quyết tranh chấp, không có sự phân biệt đối xử. Các bên đều được pháp luật bảo vệ một cách công bằng về quyền nhân thân và tài sản.

(2) Nguyên tắc tự do, tự nguyện: 

Việc xác lập, thực hiện và chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự phải dựa trên sự tự do, tự nguyện của các bên. Mọi thỏa thuận, cam kết không được vi phạm điều cấm của pháp luật và không được trái với đạo đức xã hội. Khi các cam kết này hợp pháp, chúng sẽ có hiệu lực bắt buộc và các bên khác phải tôn trọng.

(3) Nguyên tắc thiện chí và trung thực: 

Các cá nhân và pháp nhân phải hành xử với thiện chí và trung thực trong quá trình xác lập, thực hiện và chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự của mình.

(4) Nguyên tắc bảo vệ lợi ích công cộng: 

Việc xác lập, thực hiện và chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự không được làm tổn hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng hoặc các quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

(5) Nguyên tắc tự chịu trách nhiệm: 

Cá nhân và pháp nhân phải chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các nghĩa vụ dân sự đã cam kết, và phải gánh chịu hậu quả pháp lý phát sinh từ việc vi phạm đó.

2. Các cách giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự

Có 4 cách giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự.

Tùy theo hoàn cảnh cụ thể mà các bên sẽ chọn hình thức giải quyết tranh chấp phù hợp. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng gồm:

2.1. Giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự thông qua thương lượng

Đây là phương thức truyền thống, thường được sử dụng đầu tiên khi phát sinh tranh chấp. Thương lượng là quá trình các bên tự nguyện bàn bạc, thỏa thuận để giải quyết các bất đồng mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba.  

Ưu điểm của thương lượng là:

- Quá trình đơn giản, tiết kiệm chi phí và thời gian.

- Giữ gìn mối quan hệ giữa các bên.

- Không bị ràng buộc bởi bất kỳ thủ tục pháp lý nào.

Tuy nhiên, thương lượng không đảm bảo hiệu lực pháp lý bắt buộc, vì kết quả phụ thuộc vào sự tự nguyện thi hành của các bên, và yêu cầu các bên phải có thiện chí.

2.2. Giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự thông qua hòa giải

Hòa giải là quá trình các bên chọn một cá nhân, tổ chức, hoặc cơ quan trung gian để làm bên thứ ba hỗ trợ giải quyết tranh chấp. Người trung gian này đóng vai trò giúp đỡ các bên tìm ra giải pháp hợp lý nhất.

Đặc điểm của hòa giải:

- Sử dụng bên thứ ba trung lập có uy tín, kinh nghiệm để giúp các bên đạt được thỏa thuận.

- Thủ tục linh hoạt, nhanh chóng và ít tốn kém hơn so với kiện tụng.

- Kết quả hòa giải không bắt buộc các bên phải tuân thủ, hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên.

Mặc dù hòa giải không có tính cưỡng chế, nhưng nếu các bên có thiện chí, đây có thể là giải pháp hiệu quả và ít gây căng thẳng hơn các phương thức khác.

Hòa giải là biện pháp được khuyên dùng trong tranh chấp dân sự.

2.3. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua khởi kiện tại Toà án

Khởi kiện tại tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp do cơ quan tài phán nhà nước thực hiện. Đây là quá trình mà các bên trình bày tranh chấp trước tòa án, và tòa án sẽ đưa ra phán quyết dựa trên các quy định pháp luật hiện hành. Một số đặc điểm của phương thức này gồm:

- Bản án của tòa có giá trị pháp lý bắt buộc. Nếu các bên không tự nguyện thực hiện phán quyết, thì sẽ bị cưỡng chế thi hành theo quy định pháp luật.

- Quá trình tố tụng phải tuân theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự. Các giai đoạn xét xử có thể bao gồm sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm.

- Thủ tục tại tòa thường kéo dài, chi phí tố tụng có thể cao, đặc biệt nếu vụ việc qua nhiều cấp xét xử.

Phương thức này phù hợp khi các bên không thể đạt được thỏa thuận hoặc khi một bên không tuân thủ kết quả thương lượng hoặc hòa giải.

2.4. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua Trọng tài thương mại

Trọng tài thương mại là một phương thức phổ biến, đặc biệt trong các tranh chấp có yếu tố nước ngoài. Khác với tòa án, trọng tài thương mại mang tính linh hoạt hơn, dựa trên thỏa thuận của các bên về cả quy trình và luật áp dụng. Các đặc điểm chính của phương thức này:

- Các bên được tự do chọn trọng tài viên, quy trình tố tụng, và luật áp dụng cho vụ tranh chấp.

- Phán quyết của trọng tài có giá trị bắt buộc và có thể được thi hành như phán quyết của tòa án, tùy thuộc vào pháp luật quốc gia liên quan và sự công nhận phán quyết theo Công ước New York.

- Quá trình trọng tài thường được tiến hành bí mật, bảo vệ quyền lợi và thông tin của các bên.

Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, nhất là với các doanh nghiệp và tranh chấp liên quan đến hợp đồng quốc tế.

Như vậy, bài viết từ iContract đã cung cấp tới quý khách các thông tin cần thiết về quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự. Để hạn chế việc xảy ra các tranh chấp không đáng có, quý khách có thể tham khảo giải pháp ký Hợp đồng điện tử iContract.

iContract cung cấp các tính năng giúp quá trình ký hợp đồng của khách hàng qua internet nhanh chóng, an toàn, minh bạch và đầy đủ giá trị pháp lý. Để được tư vấn sâu hơn về sản phẩm, mời quý khách liên hệ theo hotline:

• Miền Bắc: 1900.4767
• Trung, Nam: 1900.4768