Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một công cụ tài chính quan trọng, có thể hỗ trợ các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro lãi suất khi giao dịch. Đây là thỏa thuận giữa hai bên tham gia đồng ý thanh toán cho nhau các luồng tiền dựa trên mức mãi suất đã xác định trước đó. Dưới đây là tổng hợp các quy định cần nắm rõ về loại hợp đồng này. 

1. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là gì?

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một loại hợp đồng hoán đổi với tên tiếng Anh thường gọi là Currency Swap Contract. Để hiểu rõ về khái niệm hợp đồng hoán đổi tiền tệ, trước tiên, phải nắm được khái niệm hợp đồng hoán đổi là gì?

Hợp đồng hoán đổi là loại hợp đồng được ký kết dựa trên thỏa thuận giữa 02 bên đối tác về việc đồng ý chi trả các khoản thanh toán định kỳ, hoặc trao đổi luồng tiền trong một khoảng thời gian và phương thức mà 02 bên đã thống nhất trước đó. Trong đó, ngày định giá là ngày hợp đồng có hiệu lực và ngày đáo hạn là ngày hợp đồng hết hiệu lực. 

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một loại hợp đồng hoán đổi.

Từ đó có thể hiểu, hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một loại hợp đồng, theo đó, mỗi bên đồng ý trả cho bên kia khoản thanh toán theo định kỳ dựa trên mức lãi suất đã xác định trước đó và căn cứ vào giá trị gốc được ghi nhận bằng hai loại tiền tệ khác nhau. 

2. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ có đặc điểm gì?

Nhìn chung, hợp đồng hoán đổi tiền tệ có đặc điểm giống với hợp đồng hoán đổi lãi suất, ngoại trừ một số điểm khác biệt dưới đây: 

• Hợp đồng hoán đổi tiền tệ liên quan trực tiếp đến 02 loại tiền tệ khác nhau. Do đó, giá trị gốc và dòng tiền trao đổi, xét từ mỗi bên tham gia hợp đồng sẽ được ghi nhận theo 02 loại tiền tệ khác nhau. 
• Các bên tham gia hợp đồng hoán đổi tiền tệ thực hiện trao đổi 02 dòng thanh toán được xác định dựa trên những loại lãi suất khác nhau. Ví dụ: Lãi suất cố định đổi lấy lãi suất thả nổi, hoặc lãi suất cố định đổi lấy lãi suất cố định, lãi suất thả nổi đổi lấy lãi suất thả nổi. 

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ liên quan đến hai loại tiền tệ khác nhau.

• Giá trị gốc không còn mang tính chất danh nghĩa thuần túy mà được trao đổi giữa các bên tại thời điểm khởi đầu và kết thúc hoặc đáo hạn hợp đồng. Do đó, dòng tiền trao đổi giữa các bên tham gia hợp đồng hoán đổi tiền tệ bao gồm:
• Trao đổi số tiền bằng giá trị gốc khi bắt đầu thực hiện giao dịch hoán đổi. Số tiền thanh toán của mỗi bên được tính bằng một loại tiền tệ riêng, quá đó hình thành tỷ giá hối đoái giữa 02 dòng tiền. 
• Thanh toán khoản tiền lãi dựa trên giá trị vốn gốc đã biết, áp dụng loại và mức lãi suất theo thỏa thuận trong hợp đồng. Lưu ý, dòng thanh toán này được thực hiện theo định kỳ trong thời gian hợp đồng vẫn còn hiệu lực. 
• Trao đổi lại số tiền bằng giá trị gốc sau khi đã kết thúc giao dịch hợp đồng hoán đổi tiền tệ. 

3. Phân loại hợp đồng hoán đổi tiền 

Theo quy định, hợp đồng hoán đổi tiền tệ có thể phân chia thành 05 loại như sau:

3.1. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ lãi suất cố định với lãi suất cố định

Đây là một biến thể của hợp đồng hoán đổi tiền tệ. Theo đó, dòng thanh toán định kỳ của cả 02 bên tham gia hợp đồng đều được xác định dựa trên lãi suất cố định. 

Loại hợp đồng hoán đổi này có thể được tạo nên từ thỏa thuận hoán đổi duy nhất, hoặc thông qua việc kết hợp hai hợp đồng: hợp đồng hoán đổi lãi suất cố định và lãi suất thả nổi sử dụng cùng một loại lãi suất thả nổi. Tên gọi khác của loại công cụ này hoán đổi vòng tròn, tiếng Anh còn gọi là Circus Swaps.

3.2. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ lãi suất thả nổi với lãi suất thả nổi

Hợp đồng này còn có tên gọi khác là hoán đổi cơ sở, tên tiếng Anh là Basis Swaps. Khi cả 02 dòng tiền hoán đổi đều được xác định dựa trên lãi suất thả nổi, hoặc cả 02 bên tham gia giao dịch hoán đổi đều trả lãi suất thả nổi. 

Lưu ý: Việc hoán đổi cơ sở có thể được tạo ra từ một hợp đồng hoán đổi duy nhất, hoặc thông qua việc kết hợp 02 giao dịch hoán đổi lãi suất cố định và lãi suất thả nổi cùng mức lãi suất cố định. 

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ phân chia thành năm loại. 

3.3. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ cơ bản

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ cơ bản là loại hợp đồng trong đó dòng tiền thanh toán định kỳ của một bên tham gia hợp đồng được xác định dựa trên lãi suất cố định. Ngược lại, dòng thanh toán định kỳ của bên còn lại sẽ dựa trên lãi suất thả nổi. 

3.4. Hợp đồng hoán đổi giá trị gốc tăng dần

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ giá trị gốc tăng dần còn được gọi là Accreting Currency Swaps là loại hợp đồng theo đó giá trị gốc sẽ được tăng dần trong suốt thời gian hợp đồng có hiệu lực. 

3.5. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ giá trị gốc giảm dần

Đây là loại hợp đồng có tên gọi trong tiếng Anh là Amortising Currency Swaps, trong đó, thay vì giá trị gốc tập trung một lần tại thời điểm hợp đồng đáo hạn thì nó sẽ được hoán đổi dần theo từng phần.

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một công cụ tài chính phức tạp, có thể mang đến cho các doanh nghiệp nhiều lợi ích tài chính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ về các rủi ro trước khi tham gia loại hợp đồng này. Trên đây là một số nội dung quy định chi tiết về hợp đồng hoán đổi tiền tệ. Hy vọng bài viết đã cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho quý độc giả trong việc thực hiện hợp đồng trong tương lai.