Hợp đồng Swap hay còn gọi là hợp đồng hoán đổi là loại hợp đồng được sử dụng khá phổ biến trong các giao dịch tài chính phái sinh. Có những loại hợp đồng Swap nào? Đặc điểm của hợp đồng Swap như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của iContract nhé!

1. Hợp đồng Swap là gì?

Hợp đồng hoán đổi (Swap Contract) là loại hợp đồng được ký kết dựa trên thỏa thuận giữa các bên về việc đồng ý chi trả khoản thanh toán định kỳ cho nhau, hoặc đồng ý việc trao đổi luồng tiền trong khoảng thời gian đã xác định theo một phương thức định sẵn. Ngày định giá là ngày hợp đồng có hiệu lực. Ngày đáo hạn là ngày hợp đồng hết hiệu lực.

Hiện nay, rất nhiều nhà quản lý đầu tư và chủ ngân hàng sử dụng hợp đồng hoán đổi lãi suất và tiền tệ với mong muốn tối thiểu chi phí vay và cấp vốn cho các khoản vay của ngân hàng. Đồng thời, đây là cách ngăn chặn rủi ro và tạo điều kiện thuận lợi trong các giao dịch.

Hợp đồng Swap được sử dụng trong giao dịch tài chính phái sinh. 

Ngoài ra, trong lĩnh vực tài chính, hợp đồng hoán đổi là công cụ tài chính phái sinh. Trong đó, hai bên tiến hành trao đổi dòng tiền này lấy dòng tiền khác của bên kia. Các dòng tiền này được gọi là nhánh của hoán đổi và cách tính dựa trên giá trị nguyên tắc danh nghĩa.

Theo quy định, khi ký hợp đồng Swap, các bên phải ký kết dựa trên sự tự nguyện, bình đẳng. Đặc biệt, hợp đồng hoán đổi không được dùng để mua bán trực tiếp mà là loại hợp đồng cá biệt được thực hiện bởi 2 bên liên quan. Do đó, khi muốn hủy hợp đồng, hai bên phải có sự thỏa thuận rõ ràng với nhau.

2. Phân loại hợp đồng Swap

Hợp đồng Swap có thể phân chia thành 4 loại cơ bản: Hợp đồng hoán đổi tiền tệ, hợp đồng hoán đổi lãi suất, hợp đồng hoán đổi tín dụng, hợp đồng hoán đổi hàng hóa và hợp đồng hoán đổi chứng khoán.

2.1. Hợp đồng hoán đổi tiền tệ (Currency swap contract)

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ quy định việc trao đổi tiền tệ giữa hai bên. Theo đó, hai bên sẽ lấy tiền gốc và tiền lãi cố định của một khoản vay để trao đổi với tiền gốc và tiền lãi cố định tương đương của khoản vay thuộc dòng tiền khác.

Tại Việt Nam, hợp đồng hoán đổi tiền tệ thường được kết hợp với hợp đồng hoán đổi lãi suất.

Ví dụ, một công ty Việt Nam cần tiền bảng Anh và một công ty ở Anh cần tiền VNĐ. Hai công ty có thể ký hợp đồng hoán đổi tiền tệ bằng cách thỏa thuận mức lãi suất và số tiền đồng ý trao đổi, ngày đáo hạn (nếu có).

2.2. Hợp đồng hoán đổi lãi suất (Interest rate swap contract)

Là hợp đồng phái sinh cho phép một bên trao đổi dòng lãi suất để đổi lại dòng tiền mặt của bên còn lại. Hợp đồng này thường được dùng nhằm: quản lý tài sản, nợ cố định, thả nổi hoặc đầu tư sinh lợi từ sự thay đổi lãi suất theo dự đoán ban đầu.

Nội dung của hợp đồng hoán đổi lãi suất thường bao gồm:

• Ngày bắt đầu hợp đồng
• Thời hạn hợp đồng
• Mức lãi suất làm cơ sở thanh toán (lãi suất cố định hoặc lãi suất thả nổi)
• Tần suất thanh toán
• Giá trị danh nghĩa và đồng tiền định danh

Hợp đồng hoán đổi lãi suất có khả năng sinh lời và tính thanh khoản cao, do đó, rất nhiều nhà đầu tư ưa chuộng loại hợp đồng Swap này.

Hợp đồng hoán đổi được phân chia thành 5 loại phổ biến.

2.3. Hợp đồng hoán đổi tín dụng (Credit swap contract)

Là loại hợp đồng phái sinh tín dụng, trong đó, bên mua có nghĩa vụ thanh toán khoản tiền định kỳ của bên bán. Khi công cụ tài chính cơ sở bị mất khả năng thanh khoản, bên mua sẽ nhận được một khoản bồi thường nhất định.

2.4. Hợp đồng hoán đổi hàng hóa (Commodity swap contract)

Là hợp đồng trao đổi giữa giá thả nổi và giá cố định của hàng hóa trong một khoảng thời gian được xác định từ trước.

Hiểu đơn giản, người sản xuất ra hàng hóa có thể tham gia hợp đồng hoán đổi hàng hóa để nhận được những khoản thanh toán cố định để hạn chế rủi ro biến động giá cả. Đổi lại, họ sẽ phải trả giá thị trường cho các tổ chức tài chính.

2.5. Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn (Equity swap contract)

Là hợp đồng mà trong đó các dòng tiền sẽ được hoán đổi theo thỏa thuận của hai chủ thể của hợp đồng vào thời điểm cụ thể trong tương lai.

Trong hợp đồng swap chứng khoán vốn, hai dòng tiền thường được quy định cụ thể như sau:

• Một dòng tiền gắn với lãi suất thả nổi
• Một dòng tiền gắn với cổ phiếu hoặc gắn với một chỉ số thị trường

3. Đặc điểm nhận biết hợp đồng hoán đổi

• Tính linh hoạt cao: Do chủ yếu được giao dịch trên thị trường phi tập trung.
• Cần sự hỗ trợ của bên trung gian: Chẳng hạn các ngân hàng, tổ chức tạo lập thị trường, kinh doanh hợp đồng. Các tổ chức này đóng vai trò như bên trung gian liên kết khách hàng sử dụng sản phẩm cuối cùng.

Đặc điểm để nhận biết hợp đồng hoán đổi là gì?

• Chủ yếu được giao dịch trên thị trường phi tập trung: Hiện nay, hợp đồng giao kết hoán đổi được áp dụng giao dịch trên thị trường phi tập trung. Chủ thể thường là doanh nghiệp, công ty tài chính.
• Triển khai theo nguyên tắc bù trừ: Thông qua cơ chế cắt giảm khối lượng dòng tiền thanh toán giữa 2 chủ thể tham gia vào hợp đồng, rủi ro có thể giảm đáng kể.

Như vậy, hợp đồng điện tử Icontract đã cung cấp cho bạn những nội dung chi tiết về hợp đồng swap, bao gồm định nghĩa, phân loại, đặc điểm nhận biết hợp đồng hoán đổi. Hy vọng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích cho quý độc giả.