Hợp đồng kỳ hạn tên tiếng Anh là Forward contract là một loại chứng khoán phái sinh, trong đó, người mua và người bán thỏa thuận một giao dịch mua bán chắc chắn xảy ra trong tương lai với khối lượng và mức giá xác định. Hợp đồng kỳ hạn đang ngày càng trở nên phổ biến trên thị trường chứng khoán hiện nay.

1. Hợp đồng kỳ hạn - Forward contract là gì?

Theo quy định tại Luật thương mại 2005, hợp đồng kỳ hạn (Forward contract) là thỏa thuận, theo đó, bên bán cam kết giao và bên mua cam kết nhận hàng hóa tại một thời điểm xác định trong tương lai. 

Hợp đồng kỳ hạn - Forward contract là gì?

Hợp đồng kỳ hạn có nhiều yếu tố hình thành, bao gồm tài sản cơ sở mua bán và các bên tham gia hợp đồng. Cụ thể:

• Tài sản cơ sở mua bán:
• Tài sản có thực: lúa, gạo, cao su, cà phê, lương thực…
• Tài sản tài chính: tiền tệ, chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu…
• Các bên tham gia hợp đồng:
• Người mua (Long position): Bên mua đã đồng ý mua tài sản với khối lượng nhất định tại thời điểm thống nhất trong tương lai với mức giá đã ký kết trong thỏa thuận. 
• Người bán (Short position): Bên bán tài sản với khối lượng nhất định tại thời điểm thống nhất trong tương lai với mức giá như trong thỏa thuận. 

Thời điểm thống nhất trong tương lai: Là thời điểm thanh toán hợp đồng giữa các doanh nghiệp, có thể hiểu là thời gian ký kết hợp đồng đến ngày thanh toán, được gọi là kỳ hạn. 

Giá kỳ hạn (giá thanh toán hợp đồng): Mức giá thanh toán áp dụng trong tương lai. Định nghĩa này được dùng cho tài sản cơ sở, thưởng, xác định trên cơ sở mức giá giao ngay và lãi suất trên thị trường. 

2. Ý nghĩa, ưu điểm và nhược điểm của hợp đồng kỳ hạn

2.1. Ý nghĩa của Forward contract

Hợp đồng kỳ hạn có nhiều ý nghĩa trong kinh doanh đầu tư, giúp phòng ngừa rủi ro hàng hóa, tài sản trong trường hợp có sự biến động bất ngờ của thị trường. 

Trong lĩnh vực kinh doanh, các doanh nghiệp thường sẽ cố định khoản chi phí bằng việc sử dụng hợp đồng kỳ hạn, thường là chi phí nguyên vật liệu để phòng ngừa rủi ro giá cả. 

Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, xuất nhập khẩu, hợp đồng kỳ hạn được coi là phương pháp hiệu quả giúp phòng tránh rủi ro về tỷ giá. 

Hợp đồng kỳ hạn có nhiều ý nghĩa trong kinh doanh đầu tư.

2.2. Ưu điểm của hợp đồng kỳ hạn

Ưu điểm lớn nhất của hợp đồng kỳ hạn là phòng chống rủi ro. Đây được coi là công cụ hữu hiệu để cố định khoản thu nhập của doanh nghiệp mà không sợ bị tác động các tài sản trên thị trường. Ngoài ra, hợp đồng kỳ hạn còn có tính linh hoạt rất cao về yếu tố thời hạn, quy mô hợp đồng. 

2.3. Nhược điểm

• Tính thanh khoản thấp: Hợp đồng kỳ hạn có tính thanh khoản thấp nên tính rủi ro khá cao, đặc biệt về khả năng thanh toán giữa các bên.
• Hợp đồng kỳ hạn chỉ có bên mua và bên bán tham gia, nên trường hợp có 1 bên không có khả năng thực hiện hợp đồng như đã ký kết thì sẽ gây ra nhiều khó khăn cho bên còn lại. 

3. Phân biệt hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai

• Về tính chất

Hợp đồng kỳ hạn là hợp đồng riêng biệt giữa 2 bên, trong khi đó, hợp đồng tương lai được trao đổi trên thị trường. Sở giao dịch hợp đồng tương lai cho phép các nhà giao dịch vô danh được mua bán hợp đồng giao dịch mà không phải xác định rõ đối tác cụ thể trong hợp đồng.

Ngoài ra, sở giao dịch còn tạo tính thanh khoản cao cho thị trường hợp đồng tương lai, hỗ trợ đối tác tham gia hợp đồng thực hiện các nghĩa vụ có trách nhiệm, hiệu quả hơn so với hợp đồng kỳ hạn. 

Phân biệt hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai.

• Về tiêu chuẩn hóa hợp đồng

Hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa rõ ràng, niêm yết trên Sở giao dịch, quy định với một số hàng hóa cụ thể, phải đáp ứng yêu cầu chất lượng tối thiểu tại một thời điểm giao hàng xác định. Ngược lại, hợp đồng kỳ hạn có thể lập ra cho bất kỳ loại hàng hóa nào, số lượng, chất lượng và thời hạn thanh toán được các bên tham gia tự thỏa thuận. 

• Rủi ro thanh toán

Do được niêm yết trên Sở giao dịch, sử dụng hợp đồng tương lai sẽ giúp kiểm soát được các rủi ro thanh toán dễ dàng hơn hơn. Trong các giao dịch, bên mua và bên bán đều không biết đối tác của mình là ai. Thay vào đó, trung tâm thanh toán sẽ thực hiện chức năng thanh toán trung gian trong toàn bộ giao dịch.

Ngoài ra, với hợp đồng kỳ hạn, các khoản lỗ, lãi được thanh toán khi hợp đồng đáo hạn; trong khi đó, với hợp đồng tương lai, toàn bộ thay đổi về giá trị của các bên tham gia hợp đồng đều được điều chỉnh hàng ngày theo mức giá trị của thị trường. 

Đặc biệt, hợp đồng tương lai còn có yêu cầu ký quỹ, kết hợp với việc thanh toán hàng ngày sẽ giúp phòng ngừa rủi ro trong thanh toán cho nhà đầu tư. 

• Tính thanh khoản

Tính thanh khoản của hợp đồng tương lai cao hơn Forward contract -Hợp đồng kỳ hạn do hợp đồng tương lai có sự tham gia của trung tâm thanh toán bù trừ. 

Trên đây là một số thông tin về hợp đồng kỳ hạn Forward contract. Hy vọng bài viết đã cung cấp kiến thức hữu ích cho những ai đang muốn tìm hiểu về loại hợp đồng này.