Hợp đồng vận chuyển hành khách là một trong những loại hợp đồng dân sự thông dụng và phổ biến do nhu cầu đi lại tăng lên cùng với sự phát triển của các hình thức vận chuyển khác. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp và nguy hiểm của quá trình vận tải nên loại hợp đồng này có những đặc điểm riêng biệt. Để tìm hiểu các vấn đề xoay quanh hợp đồng vận chuyển hàng khách, mời Quý bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây!

1. Khái niệm hợp đồng vận chuyển hành khách

Hợp đồng vận chuyển hành khách

Căn cứ vào Điều 522, Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Hợp đồng vận chuyển hành khách:

“Hợp đồng vận chuyển hành khách là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển chuyên chở hành khách, hành lý đến địa điểm đã định theo thỏa thuận, hành khách phải thanh toán cước phí vận chuyển.”

Lưu ý: Việc vận chuyển hành khách có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không… Tương ứng với những loại hình vận chuyển cụ thể thì pháp luật đặt ra những quy định cụ thể. Ví dụ: Nghị định 10/2020 Quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô.

Trong đó, chủ thể hợp đồng vận chuyển hành khách là bên là bên vận chuyển và hành khách.

• Bên vận chuyển có thể là pháp nhân hoặc cá nhân được phép kinh doanh vận chuyển hành khách. Việc vận chuyển hành khách phải được thực hiện theo đúng nội dung đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Hành khách là cá nhân có nhu cầu chuyên chở từ địa điểm này đến địa điểm khác và phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền cước phí.

2. Đặc điểm của hợp đồng vận chuyển hành khách

Đặc điểm của hợp đồng vận chuyển hành khách

Hợp đồng vận chuyển hành khách là một loại hợp đồng dân sự nên bị chi phối và mang một số đặc điểm sau:

- Hợp đồng vận chuyển hành khách là hợp đồng song vụ

Bên vận chuyển có quyền yêu cầu hành khách mua vé theo quy định và chấp hành đầy đủ các quy định về vận chuyển hành khách. Bên vận chuyển có nghĩa vụ xuất hành đúng giờ, trả khách đúng địa điểm... 

Bên hành khách có nghĩa vụ mua vé và ngồi đúng chỗ quy định trên vé, trong thời gian vận chuyển phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của bên vận chuyển về an toàn giao thông. Bên hành khách có quyền yêu cầu bên vận chuyển chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông để đảm bảo an toàn tính mạng cho hành khách.

- Hợp đồng vận chuyển hành khách là hợp đồng có đền bù

Đền bù có nghĩa là sự trao đổi lợi ích ngang giá giữa các chủ thể với nhau. Bên hành khách phải mua vé của bên vận chuyển và bên vận chuyển phải đưa bên hành khách đến đúng điểm.

- Hợp đồng vận chuyển hành khách là hợp đồng ưng thuận

Khi các bên thỏa thuận xong các nội dung chính của hợp đồng thì hợp đồng có hiệu lực pháp luật làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên, còn việc thực hiện hợp đồng phụ thuộc vào ngày giờ mà các bên đã thoả thuận.

3. Hình thức của hợp đồng vận chuyển hành khách

Theo quy định tại Điều 523, Bộ luật Dân sự 2015 về hình thức hợp đồng vận chuyển hành khách:

“(1). Hợp đồng vận chuyển hành khách có thể được lập thành văn bản, bằng lời nói hoặc được xác lập bằng hành vi cụ thể.

(2). Vé là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng vận chuyển hành khách giữa các bên.”

• Hình thức văn bản

Vé vận chuyển mà hành khách mua là bằng chứng về hợp đồng vận chuyển hành khách đã được giao kết. Trong đó trên các loại vé đều có những điều khoản căn bản của hợp đồng như giá vận chuyển, giờ khởi hành, điểm xuất phát, nơi đến, thời gian có giá trị của vé, tên tàu, máy bay...Một số vé còn ghi rõ họ, tên và địa chỉ của hành khách.

• Hình thức bằng lời nói

Đây là sự thỏa thuận bằng lời nói giữa hành khách và bên vận chuyển về nội dung và hình thức vận chuyển. Hợp đồng vận chuyển hành khách bằng taxi, xe máy với hành khách thường được giao kết dưới hình thức miệng. Hành khách lên xe và thanh toán tiền cước theo km đường đi.

• Hình thức bằng hành vi

Hình thức bằng hành vi là việc thông qua hành vi của chính hành khách để thực hiện việc xác lập hợp đồng vận chuyển. Điển hình như ở một số quốc gia hành khách chỉ cần quẹt thẻ khi lên tàu điện ngầm.

4. Quyền và nghĩa vụ của các bên

Quyền và nghĩa vụ các bên trong hợp đồng vận chuyển hành khách

Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng vận chuyển hành khách được pháp luật quy định như sau:

4.1. Quyền và nghĩa vụ bên vận chuyển

Theo quy định của Điều 524, 525, Bộ luật Dân sự 2015 thì bên vận chuyển có các quyền và nghĩa vụ cơ bản sau:

• Nghĩa vụ của bên vận chuyển  (Điều 524, Bộ luật Dân sự 2015):

(1) Chuyên chở hành khách từ địa điểm xuất phát đến đúng địa điểm, đến đúng giờ, bằng phương tiện đã thỏa thuận một cách an toàn, theo lộ trình; bảo đảm đủ chỗ cho hành khách và không chuyên chở vượt quá trọng tải.

(2). Mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với hành khách theo quy định của pháp luật.

(3). Bảo đảm thời gian xuất phát đã được thông báo hoặc theo thỏa thuận.

(4). Chuyên chở hành lý và trả lại cho hành khách hoặc người có quyền nhận hành lý tại địa điểm thỏa thuận theo đúng thời gian, lộ trình.

(5). Hoàn trả cho hành khách cước phí vận chuyển theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

• Quyền của bên vận chuyển (Điều 525, Bộ luật Dân sự 2015): 

(1). Yêu cầu hành khách trả đủ cước phí vận chuyển hành khách, cước phí vận chuyển hành lý mang theo người vượt quá mức quy định.

(2). Từ chối chuyên chở hành khách trong trường hợp sau đây:

a) Hành khách không chấp hành quy định của bên vận chuyển hoặc có hành vi làm mất trật tự công cộng, cản trở công việc của bên vận chuyển, đe dọa đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác hoặc có hành vi khác không bảo đảm an toàn trong hành trình; trong trường hợp này, hành khách không được trả lại cước phí vận chuyển và phải chịu phạt vi phạm, nếu điều lệ vận chuyển có quy định;

b) Do tình trạng sức khỏe của hành khách mà bên vận chuyển thấy rõ rằng việc vận chuyển sẽ gây nguy hiểm cho chính hành khách đó hoặc người khác trong hành trình;

c) Để ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.

4.2. Quyền và nghĩa vụ của hành khách

Căn cứ vào Điều 526, 527, Bộ luật Dân sự 2015 thì hành khách có các quyền và nghĩa vụ cơ bản sau:

• Nghĩa vụ của hành khách (Điều 526, Bộ luật Dân sự 2015)

(1). Trả đủ cước phí vận chuyển hành khách, cước phí vận chuyển hành lý vượt quá mức quy định và tự bảo quản hành lý mang theo người.

(2). Có mặt tại điểm xuất phát đúng thời gian đã thỏa thuận.

(3). Tôn trọng, chấp hành đúng quy định của bên vận chuyển và quy định khác về bảo đảm an toàn giao thông.

- Quyền của hành khách (Điều 527, Bộ luật Dân sự 2015)

(1). Yêu cầu được chuyên chở đúng bằng phương tiện vận chuyển và giá trị theo cước phí vận chuyển với lộ trình đã thỏa thuận.

(2). Được miễn cước phí vận chuyển đối với hành lý ký gửi và hành lý xách tay trong hạn mức theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

(3). Yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh hoặc bồi thường thiệt hại, nếu bên vận chuyển có lỗi trong việc không chuyên chở đúng thời hạn, địa điểm đã thỏa thuận.

(4). Nhận lại toàn bộ hoặc một phần cước phí vận chuyển trong trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 525 của Bộ luật này và trường hợp khác do pháp luật quy định hoặc theo thỏa thuận.

(5). Nhận hành lý tại địa điểm đã thỏa thuận theo đúng thời gian, lộ trình.

(6). Yêu cầu tạm dừng hành trình trong thời hạn và theo thủ tục do pháp luật quy định.

Qua bài viết Hợp đồng vận chuyển hành khách chi tiết năm 2022 hy vọng sẽ cung cấp nhiều thông tin hữu ích đến bạn đọc. Để được tư vấn thêm về phần mềm ký kết hợp đồng điện tử iContract, vui lòng liên hệ: 
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223